تشکیل خانواده در سنت دو معصوم
مروری اجمالی بر زندگی حضرت فاطمه (س) نشان میدهد که ازدواج ایشان در کمال تعالی و نورانیت بودهاست. در ذیل به نمونهای از آنها اشاره میشود:
1. رضایت زوجین نسبت به اصل ازدواج
اگر در اندیشهی یکی از زوجین، ناخشنودی و نارضایتی از اصل ازدواج وجود داشته باشد ، این عامل، تأثیرات منفی بسیاری در زندگی مشترک باقی خواهد گذاشت. همچنین اگر این خشنودی و رضایت، رضایت الهی نباشد ، باز هم این ازدواج، ریشهی مستحکمی نخواهد داشت. حضرت فاطمه (س) رضایت خود را از ازدواج با علی(ع) اینگونه اعلام میفرماید: «من به آنچه که خدا و رسول خدا(ص) راضیاند ، راضی و خشنودم» (دشتی، 1375: ص29)
کاوش در پهنا و ژرفای این عبارت شریف، تبیینکنندهی این حقیقت است که رضایتی که مقدمهی ازدواج است، در صورتی سبب تحکیم خانواده خواهد بود که رضایتی الهی و خداپسندانه باشد.
2. رضایت خانواده از ازدواج
یکی دیگر از عوامل مؤثر در تحکیم خانواده این است که هر دو خانواده به ازدواج فرزندان شان راضی باشند. هرچه این رضایت به لحاظ کمی و کیفی عمیقتر باشد ، این ازدواج از ضمانت بیشتری برخوردار خواهد بود. گاهی خانوادهها به ظاهر فرزندانشان را از ازدواج منع نمیکنند ولی آثار نارضایتی خود را در گوشه و کنار نشان میدهند و اینچنین زوجین به بیرغبتی خانوادههای خود پی میبرند و این معنا در روحیهی زندگی مشترک آنها (خودآگاه یا ناخودآگاه) تأثیر خواهد داشت.زندگی حضرت فاطمه (س) از این ضمانت محکم برخوردار بود و رضایت و خشنودی پیامبر(ص) از ازدواج فاطمه (س) با علی(ع) بر هیچکس پوشیده نبود.
3. عدم توجه به ارزشهای باطل و دروغین در مراسم ازدواج
از دیگر عوامل مؤثر در استحکام خانواده ، عدم توجه به ارزشهای باطل و دروغین در مقدمات ازدواج، نظیر تعیین مهریه، تهیه جهاز، برگزاری مراسم ازدواج و... است. بررسیهای به عمل آمده نشان میدهد که گاه کدورتها و مشکلات خانوادگی در همان سپیدهدم زندگی مشترک به واسطهی این برنامهها و عدم توجه به ارزشهای واقعی در طی آنها به وجود میآید.
علی(ع) در صداق ازدواجش، همهی داراییش را به فاطمه (س) داد زیرا همهی دارایی وی، تنها یک زره بود و ما به ازای آن تبدیل به وسایل ضروری زندگی آن دو شد. جهاز فاطمه (س) هفده قلم (چادر، مقنعه، پیراهن، حصیر، پرده، لحاف، متکا، لیوان گلین آبخوری، کوزه، کاسه گلی، آفتابه گلی، آسیاب دستی، مشک، تشت، حوله، پوست گوسفند و...) بیش نبود. در مراسم ولیمه، فقرا و اغنیا با یکدیگر دعوت شده بودند. وقتی به علی(ع) طعنه زدند که تو بافضیلتترین و شجاعترین مرد عرب هستی و میتوانستی دختر ثروتمندی را به عقد خود درآوری تا خانهی تو را سرشار از جهاز نفیس کند ، آن حضرت(ع) فرمود: «همانا ما گروهی هستیم که به مقررات الهی رضایت دادهایم و جز رضایت خدا چیزی نمیخواهیم و افتخار ما نیز به اعمال نیکو است؛ نه به مال و ثروت» (بحرانی، بیتا: ج11، ص363)،و وقتی به فاطمه (س) طعنه زدند که تو همسر مرد فقیری شدهای که هیچ مالی ندارد، آن وجود نازنین فرمود: ، «من به علی(ع) راضی هستم و رضایت من از او فوق درجات رضایت است.» (مجلسی، 1404ق: ج43، ص97
چنانکه مشهود است، تمامی ارزشها از نخستین طلیعهی وصلت علی(ع) و فاطمه (س)، ارزشهایی الهی و راستین بوده است؛ در صورتیکه این ارزشها در کانون خانوادهی شیعیان ارج نهاده شود ، بیشک دیگر شاهد زندگیهای از هم پاشیده و نابسامان نخواهیم بود.
4. الهی بودن مراسم ازدواج
در تمام مراحل و موارد ، مراسم ازدواج حضرت زهرا(س)، الهی بود. ولیمهی ازدواج، مبارک بود چرا که با آن فقیران مدینه را اطعام نمودند. فاطمه (س) با فریاد تکبیر به خانهی امیرمؤمنان(ع) مشرف شد و در میانهی راه پیراهن عروسی خویش را مسکین بخشید. (مظاهری، 1372: صص 67-66)
5. همسر را بهترین همسر دانستن
یکی از اصلیترین محورها در تحکیم خانواده این است که زن و شوهر دیدگاه مثبتی دربارهی یکدیگر داشته باشند. هرچه این دیدگاه مثبتتر و متعالیتر باشد ، به همان میزان هر دو از خوشبختی بیشتری در زندگی زناشویی برخوردار خواهند بود. اصلیترین عاملی که رایحهی رضایتمندی و خرسندی را در فضای زندگی مشترک میپراکند ، سبزی و خرمی است که شاخسار بینش همسران نسبت به هم را بارور میکند و زمانی مودّت میان زوجین تهدید میشود که پنداشت و نظرگاه آنها نسبت به همسری با یکدیگر مخدوش شود و نخستین صاعقهای که دیوارهی اعتماد و محبت بین همسران را میشکافد ، این است که یکی از زوجین بپندارد که همسرش وی را لایق همسری خود نمیبیند و یکی از دو همسر یا هر دو، در این اندیشه باشند که بهترین همسر را برای خود برنگزیدهاند. این پنداشت در ذهن هر یک از زوجین باشد ،موجب تلخکامی و ناخرسندی در طرفین و البته تلختر و سنگینتر برای زوجی خواهد بود که مورد خسران قرار گرفته و میداند که همسرش او را لایق نمیشمارد.
با الگوبرداری از زندگی مشترک و شکوهمند فاطمه (س)، میتوان این معیار وزین را در تحکیم خانواده عرضه نمود که «همسر را بهترین همسر دانستن»، از اولین و اساسیترین گامهای مسیر خوشبختی خانواده است.
شاهد این مدعی این است که پیامبر(ص) در طلیعهی زندگی علی(ع) و فاطمه (س)، نخست، دیدگاه آنان را نسبت به همسری با یکدیگر جویا میشود ، آنگاه که از علی(ع) میپرسد: «همسرت را چگونه یافتی؟» جواب میشنود: «چهقدر او یاور خوبی در راه اطاعت خدا است» و زمانی که از فاطمه (س) سؤال میکند که « تو همسرت را چگونه یافتی؟» آن بانو در پاسخ میگوید: علی(ع) بهترین شوهر است.
وجود چنین دیدگاهی میان همسران نه تنها مایهی خوشبختی، جبران فقدانها و ملایمت مشکلات است، بلکه موجب پوشاندن نقایص هر یک از زوجین در نظر دیگری است و اگر این نگاه متعالی و زیبا متقابل باشد ، لطف این زندگی به سرحد اعلای کمال و بالندگی خواهد رسید.
منبع : مجله پرسمان - با تغییر و تلخیص تبیان
انتشار: شیعه آباد
بسیار مفید بود از اهل بیت می توان در همه زمینه ها در سآ»وخت و آنها هستند که برای ما باید الگو قرار بگیرند